99 problem, bir Github proje sayfası… Bu proje sayfasında, dijital yayıncılık formatları ve okuma sistemlerinin görüntüleme/davranışlarında karşılaşılan kodlama (CSS gibi) sorunları listelenmekte ve karşılıklı çözüm önerileri sunulmaktadır. Siz de ücretsiz Github üyeliği ile bu proje sayfasında açılan konulara çözüm önerileri sunabilirsiniz. Proje sayfası hakkında görüşlerimizi belirtmeden önce, EPUB format ile gerçekten ilgilenenlere nasıl bir deneyim süreci yaşamaları gerektiğinden bahsetmek istiyoruz.
EPUB veya EPUB3 format tasarımı veya yazılımı ile uğraşıyor iseniz; problem yaşamamanız için deneyimli olmanız önemlidir. Deneyim kazanma sürecinde öncelikli olarak, XML yapısını kavramanız ve örneklemeler yapmanız size epey yardım sağlayacaktır. İkici olarak, XML yapısını kavradıktan sonra, “.epub” uzantılı dijital yayıncılık paketleme sistemindeki yapıyı (epub structure), içeriğinde değişiklikler yapabilecek düzeyde çok iyi derecede öğrenmeniz gerekmektedir. Sonrasındaki en önemli aşama olan “metinsel biçimlendirme” için CCS ve XHTML yapı içerisindeki “Box Model” (relative CSS) konusuna çok iyi hakim olmanız gerekmektedir. Hele ki, “reflowable” (akışkan) dizayn yapıyorsanız, bilgileriniz çok sağlam olmalıdır. Zenginleştirilmiş dijital kitap içerisinde Javascript dilini rahatlıkla kullnabilmek için DOM (Document Object Model) dilinin temel özelliklerini bilmelisiniz.
Hangi programda EPUB üretirseniz üretin; temel bilgilerin hepsini almaz iseniz hep problemlerle karşı karşıya karşılaşırsınız. Bazen karşılaştığınız bu problemlerin, hep okuma sistemlerinden kaynaklandığı yanlışına kapılabilirsiniz:
“-Yaptığım bu cihazda gözükmüyor. Zaten iyi değil bu e-okuyucu…”
Deneyim kazanma sürecinde yüzlerce dijital test kitabı üretebilmeli; herbirini elinizdeki muhtelif cihazlarda test ettikten sonra, anlamlı olan dijital test kitaplarınızı arşiv yapabilmelisiniz. Problem yaşamamamız için bu süreçleri sabırla yaşamalısınız.
99 problems: Dijital yayın formatları ve cihazları hakkında sorunların listelendiği bir github proje sayfası
OPEN: 99problems
 |
| 99 problem Github sayfası ekran görüntüsü |
TEYTAG (Türkiye Elektronik Yayıncılık Tasarım ve Araştırma Grubu) ile birlikte bu proje sayfasını çok yakından takip ediyoruz. EPUB format test kitaplarımızın çoğalmasında da bu projenin bizlere yardımı dokunuyor. Biz de yeni şeyler öğrenebiliyoruz. Fakat bununla birlikte EPUB format ile uğraşanların yukarıda bahsettiğimiz bilgilere sahip olmadığını görüyoruz. Bizce bu durum, EPUB formatın yaygınlaşmasında en önemli engellerden biri… Çünkü proje sayfasına sorun bildirenlerin çoğu, sorunu, kendi ürettiği kodlarda değil de okuma sisteminin bir görüntüleme hatası olarak yazıyorlar.
Kaldı ki, okuma sistemleri adına açılan bunca sorunlardan bazılarını sorun olarak görmediğimizi ifade etmek isteriz. Çünkü sorun bildirimleri, teknik görüntüleme (render) konusunda çok uç örnekler… Şimdilik bu sorunlarda, dijital yayıncılık sektörünün birincil çözülmesi gereken acil ihtiyacı değil!
Sorunlara açıklık getirdik
Herhangi bir sorun bildiriminde bulunurken; şu cihaz, şu EPUB formatı doğru görüntülemiyor diyorsanız, öncelikle kodlarınızı bir kez daha gözden geçirin; sonrasında, sorunu bildirdiğiniz okuma sistemi üzerinde ne kadar çok test yaptığınızı sorgulayınız. Bunları yapmadan sorun bildirmek, sadece kafa karışıklığına yol açar. Ve anlamsız bir şekilde o okuma sistemi hakkında yanlış yorumlar yapılmasına yol açabilirsiniz. Tüm sektör etkilenebilir.
Proje sayfasına ilk katıldığımızda, sorun ile ilgili olarak sunduğumuz çözümlemelerin açık kaynak kodlarını ekran fotoğraflarıyla paylaşarak, sorunlara açıklık getirdik. Ve sorun bildirenlerden sadece bir cümle yazmalarını değil, kullandıkları açık kaynak kodlarını da sayfada göstermelerini istedik. Böylece hataların nereden kaynaklandığı gün yüzüne çıkmaya başladı.
ADE performansı için sorun bildiriminde bulunanın eksik bilgisi var
Örneğin “Adobe Digital Edition” içerisinde “çoklu yaslama” yapılamadığı sorunu açıldı.
 |
| Hata bildirenin ekran görüntüsü |
 |
| Sorunu çözen test kitabımızdan ekran görüntüleri |
Proje sayfasına katkıda bulunduğumuz sayfalar
Yukarıda çarpıcı örneğini verdiğimiz temel hata konusunun dışında, diğer sorun bildirimlerine TEYTAG (Türkiye Elektronik Yayıncılık Tasarım ve Araştırma Grubu) imzalı katkılarda bulunduk. Çözümler sunduğumuz hata bildirimi sayfalarının listesi aşağıda sıralanmıştır.#2: iBooks canvas doesn’t support drawImage()
#4: CSS3 @media orientation:landscape rule doesn't on iBooks
#9: iBooks ignores
#11: iBooks misaligns floated elements when they fall on a page break
#14: iBooks epub:type="noteref" + img, target without epub:type="footnote" => dead link
#18: iBooks media queries differ for scrolling vs pagination
#25: Paperwhite doesn’t respect image width CSS
#31: Multiple Stylesheets break anchor links
#32: ADE 2.0+ has some odd stacking behavior when multiple floats are used
#36: iBooks Desktop returns incorrect min-width media query
Sonuç: EPUB format daha derinden keşfediliyor
IDPF’in resmi EPUB3 Forum sayfasına da sorun bildirimleri yapılmaktadır. Hele ki formun eski sayfalarına bakmadan, sorun bildirimi yapanlar oldukça fazla. Merak, ilgi gittikçe yavaştan da olsa artıyor. EPUB format açık kaynak kodları daha derinden keşfediliyor ve dikkate alınmaya başlanıyor.
Sorularınızı bize e-posta ile gönderebilirsiniz
EPUB format üretimi, okuma sistemleri ve paylaşımı (satışı/dağıtımı) konularındaki sorularınızı, bloğumuzun sağ kolonundaki İLETİŞİM FORMU'nu doldurarak e-posta ile gönderebilirsiniz. Size en kısa zamanda yanıt vereceğiz.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder